هر اکوسیستم یا زیست‌بوم متشکل از یک یا چند چرخه حیات است و هر کدام از این چرخه‌ها وابسته به عناصری هستند که با یکدیگر رشد می‌کنند و توسعه می‌یابند. برای مثال، یک موجود زنده برای ادامه حیاتش در یک اکوسیستم نیازمند مواد غذایی است و محیط نامطلوب ممکن است موجب نابودی‌اش شود. استارتاپ‌ها همچون موجودات زنده در یک اکوسیستم به تعامل با بازیگران آن و رشد جمعی نیازمندند و نمی‌توان اجزای یک اکوسیستم را مستقل از کل بررسی کرد.
چرخه حیات استارتاپ
برای پرداختن به اکوسیستم استارتاپی، ابتدا باید درباره مفهوم چرخه حیات استارتاپ صحبت کنیم. این چرخه از شش مرحله تحقیق، امکان سنجی، توسعه، معرفی، رشد و بلوغ تشکیل می‌شود. در مراحل اولیه حیات یک استارتاپ نیاز به منابع مالی محدود است، اما پس از امکان‌سنجی و در مرحله توسعه، استارتاپ‌ها در دره مرگ قرار می‌گیرند، زیرا هزینه‌ها افزایش می‌یابد اما درآمد وجود ندارد و اعتبارات تامین شده قبلی (که معمولا از طریق دوستان، آشنایان یا منابع دولتی است) برای حیات استارتاپ کفایت نمی‌کند و استارتاپ نیازمند سرمایه‌گذار است. این سرمایه‌گذاری باعث رشد استارتاپ می‌شود و به معرفی در بازار کمک می‌کند. پس از معرفی و در مرحله رشد ممکن است استارتاپ‌ها بار دیگر نیازمند سرمایه‌گذاری باشند. در نهایت در مرحله بلوغ سهام اولیه استارتاپ عرضه می‌شود و معمولا بانک‌ها دست به سرمایه‌گذاری روی آنها می‌زنند. بجز سرمایه‌گذاری مالی، سرمایه‌های انسانی نیز در رشد استارتاپ‌ها موثرند. مهارت و پشتکار اعضای تیم در کنار راهنمایی و کمک‌گرفتن از افراد باتجربه که در زمینه‌های مرتبط فعالیت داشته‌اند (منتورها) می‌تواند به رشد استارتاپ‌ها کمک شایانی کند.
راز ماندگاری در اکوسیستم استارتاپ
با توجه به آنچه گفته شد، یک استارتاپ با افراد یا سازمان‌هایی در ارتباط است تا بتواند رشد کند و به بلوغ برسد. این افراد یا سازمان‌ها می‌توانند منتورها (مربیان)، مشاوران، کارآفرینان، سرمایه‌گذاران منجی یا سازمان‌ها و نهادهایی همچون دانشگاه‌ها، موسسات عمومی و دولتی، سازمان‌های پشتیبانی (انکوباتورها، شتاب‌دهنده‌ها، فضاهای همکاری و…)، سازمان‌های تحقیقاتی، سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات (حقوقی، خدمات مالی و…) و شرکت‌های بزرگ باشند. مجموعه این موارد را اکوسیستم استارتاپی می‌نامیم. برای جذب سرمایه اولیه تیم تشکیل‌دهنده یک استارتاپ و موضوعی که روی آن کار می‌کنند، اهمیت بسیاری دارد، زیرا موجب می‌شود، صاحب سرمایه به تیم اعتماد و با سرمایه‌گذاری بستر رشد آن را فراهم کند. بسیاری از استارتاپ‌ها در این مرحله ناکام می‌شوند و هرگز به مرحله توسعه نمی‌رسند. البته مرحله توسعه و رسیدن استارتاپ به سود بسیار حساس است و اگر استارتاپ نتواند خود را به بازار معرفی کند و به بلوغ برسد، از چرخه خارج خواهد شد.
اکوسیستم‌ها معمولا به صورت شهری یا ایالتی تعریف می‌شوند. مثلا اکوسیستم سیلیکون ولی (دره سیلیکون در آمریکا) یا اکوسیستم پاریس. این اکوسیستم‌ها براساس عملکردشان رتبه‌بندی می‌شوند. هر چقدر رتبه اکوسیستمی بالاتر باشد، به معنای مساعد بودن فضای سرمایه‌گذاری در آن فضاست و سبب می‌شود، تیم‌ها و سرمایه‌گذاران بیشتری را جذب کند.
می‌توان نتیجه گرفت که رشد و بهبود اکوسیستم استارتاپی بومی وابسته به شبکه‌سازی صحیح میان افراد، سازمان‌ها و محیط استارتاپی در کشور است که با ایجاد رویدادهای مشترک، فعالیت‌ها و تعاملاتشان زمینه رشد استارتاپ‌ها و افزایش سرمایه ملی را رقم بزنند.
لینک مطلب در روزنامه جام‌جم: http://jjo.ir/coygfkxo
