اصطلاح «تفهیم‌نامه»[1]
brief. ریشه در آن مفهوم طراحی دارد که فعالیتی در جهت (←) حل مسئله دانسته می‌شود. یک سفارش‌دهنده هنگامی‌که مشکلی را شناسایی می‌کند، راه‌حل پیشنهادی‌اش در قالب ‹تفهیم‌نامه› به طراح منتقل می‌شود تا او تصمیم گیرد ایده‌های طرح‌شده‌اش چگونه به بهترین شکل تحقق یابند. پی‌یر بولانژی،[2]
Pierre-Jules Boulanger (1885-1950). مدیرعامل سیتروئن، در ۱۹۳۸ تفهیم‌نامهٔ بسیار ساده و معروفی را برای طراحی مدل محبوب «دو سه وِ»[3]
The Citroën 2CV (French: deux chevaux, lit. “two steam horse(power)s” – Wikipedia. تهیه کرد: «این خودرو باید به‌سان چتری که بر چهار چرخْ گسترده باشد، دارای صندلی و امکان حمل پنجاه کیلوگرم بار مازاد مسافر، که بتواند با سرعت ۶۰ کیلومتر بر ساعت حرکت کند. فنربندی‌اش نیز طوری باشد که بتواند مسافت مسطحی را، با حداکثر مصرف سوخت ۳ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر، بدون شکستن تخم‌مرغ‌های شانهٔ تخم‌مرغی که روی صندلی‌اش قرار دارد طی کند.» این کار را شرکت میشِلان،[4]
the Michelin company (founded 1889). که جزو سهام‌داران اصلی سیتروئن بود، ازطریق بازارپژوهی انجام داد.
امروزه، ممکن است یک تفهیم‌نامه شامل صدها صفحه باشد که درونش وضعیت، (←) گروه هدف، نتایج (←) بازارپژوهیِ کمّی و کیفی، جنبه‌های مختلف خدمات مطلوب ــ که همان اهداف کمی و کیفی پروژه باشد ــ و همچنین برنامهٔ زمانی و منابع موجود تشریح می‌شود. بنابراین تفهیم‌نامه ــ یعنی فرایندی که در آن سفارش‌دهنده و طراح باهم بر سر گستره، هدف و بودجهٔ پروژه مذاکره و توافق می‌کنند ــ از ارکان اساسی فرایند (←) طراحی است.
پیچیدگی مشهود چنین مذاکراتی سبب شده است که ساختار و شکل تفهیم‌نامه‌ها اکنون نوعاً مشمول مقررات استانداردسازی شوند: مثلاً در اروپا، طبق قانون دی‌آی‌ان ۶۹۹۰۵[5]
DIN 69905. (← تضمین کیفیت). اما گذشته از جوانب کمّیِ اهداف و منابع پروژه، این سؤال پیش می‌آید که آیا اصلاً امکان استانداردسازی و «بستن»[6]
to “tie down” the design process. فرایند طراحی پیش از آغاز کار وجود دارد؟ البته، تجربه نشان داده، دانش حاصل از فرایند طراحی به (←) روش اکتشافی شایسته و بایسته است که محتوای تفهیم‌نامه را در مرحله‌به‌مرحلهٔ پروژه اصطلاح و ارتقاء بخشد. درعین‌حال، مزایای بالقوه و نیاز فزاینده به پروژه‌های منطبق با «تفکر آسمان آبی»،[7]
so-called “blue sky” projects. که هیچ تفهیم‌نامه‌ای برایشان تهیه نمی‌شود، رفته‌رفته بیشتر از فعالان حوزه‌های طراحی جلب نظر کرده است.
← برنامه‌ریزی طراحی، طرح مسئله.
—
مؤلف: پائولو تُمینِلی | Paolo Tumminelli
مترجم و ویراستار: علیرضا راستین کیا
