روند فزایندهٔ تقاضا و انتظارات، برای بهبود عملکرد و ظاهر آنچه عرضه می‌شود، موجب پدید آمدن روکش محصولات شد: سطح یا لایهٔ طراحی‌شدهٔ ویژه‌ای که به یک عنصر مهم در فرآیند طراحی و تولید بدل شده است. روکش کردن به محصولات مختلف، از خودرو گرفته تا فراورده‌های دارویی، ارزش کارکردی و یا زیبایی‌شناسانه‌ای می‌افزاید (← زیبایی‌شناسی). روکش‌ها در درجهٔ اول به‌قصد عایق‌کاری یا محافظت در قبال تأثیرات محیطی مانند گرما، خوردگی یا فشار مکانیکی استفاده می‌شوند. همچنین می‌توانند تغییردهندهٔ ویژگی‌های موادی باشند که در سطح شیء قرار می‌گیرند؛ ویژگی‌هایی ازقبیل رسانش الکتریکی، ارتجاع‌پذیری، یا نفوذپذیری در برابر هوا و آب.
شیوه‌های گوناگونی برای نصب لایه‌هایی یکپارچه و دائمی روی یک شیء وجود دارد. این شیوه‌ها شامل فرآیندهای مختلف شیمیایی، مکانیکی، حرارتی یا ترمومکانیکی ــ همچون تبخیر و پاشش ــ یا غرقه‌سازی در حمامِ آبکاری است. روکش‌ها اغلب بسیار پیچیده‌اند و از چندین لایهٔ منسجمِ مجزا تشکیل شده‌اند که باهم کارکردی متفاوت و درعین‌حال هماهنگ دارند.
روکش‌ها، علاوه‌بر تعیین ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی سطح شیء، نقش مهمی در کیفیت میانهٔ مصرف‌کننده با محصول دارند. آن‌ها، که چگونگی نمای هر محصول ــ ازجمله رنگ و (←) ویژگی‌های لمسی‌اش ــ را تعیین می‌کنند، اغلب به‌مثابهٔ عاملی کلیدیْ رقم‌زنندهٔ موفقیت یا شکست آن در بازار هم هستند. در دنیایی که بازشناسی محصولاتِ طراحی‌شده از هم به‌لحاظ کارکردها و ویژگی‌ها هر روز دشوارتر می‌شود روکش‌ها، در تمایزیابی و (←) ویژندسازی محصولات، نقشی حیاتی ایفا می‌کنند.
در سال‌های اخیر، همگام با آنکه توسعه‌دهندگان به اهمیت روکش‌ها ــ در شناسایی ویژند، میزان فروش و کیفیت کارکرد ــ وقوف کافی یافته‌اند، پیشرفت‌های پدیدآمده در فناوری‌های طراحی زمینه‌ای فراهم آورده است تا شمار فزاینده‌ای از محصولاتِ مجهز به پوشش‌های پیچیده و ‹مبتنی بر عملکردْ طراحی‌شده› عرضه شوند. امروزه بسیاری از محصولات با روکش‌هایی طراحی می‌شوند که برای (←) گروه‌های هدف خاص (←) سبک‌پردازیِ زیبایی‌شناسانه‌ای شده‌اند. بدین جهت، روکش‌ها، که بازتابی از گرایش‌های عامِ اجتماعی‌ـ‌فرهنگیِ بازار در هر دوره‌اند (← روند)، از منظر نشانه‌شناختی (← نشانه‌شناسی) نیز قابل‌توجه‌اند. در عصری که چرخه‌های تولید رفته‌رفته کوتاه‌تر شده و تمایزیابیِ محصولات ارزش بسیاری یافته، اهمیت روکش کردن نیز برای طراحان به درجات بی‌سابقه‌ای رسیده است.
← سفارشی‌سازی، طراحی واسط، مواد.
مآخذ:
-
Goldschmidt, Artur and Hans-Joachim Streitberger. BASF Handbook Basics of Coating Technology. Hannover: Vincentz Verlag, 2003.
-
Nanetti, Paolo. Coatings from A to Z. Hannover: Vincentz Verlag, 2006.
—
مؤلفان: آسترید اُوِرا و میشائلا فینکن‌زلر | Astrid Auwera & Michaela Finkenzeller
مترجم و ویراستار: علیرضا راستین کیا
